TURİZM VE OTELCİLİK PORTALI

İşletmemizde kullandığımız masa örtüleri, işletmemizin kalite ve misafire öneminin bir göstergesidir. Masa örtüsü seçiminde gösterişli olduğu kadar, ekonomik seçim yapmak, işletmenin çıkarları için gereklidir.

Masa Örtülerinin Çeşitleri:

KUMAŞIN CİNSİNE GÖRE:

• Pamuklu Masa Örtüleri: Saf pamuktan imal edilmiştir. Temizlik ve kalite yönünden normal kalitededir.
• Merserize Masa Örtüleri:
• Keten Masa Örtüleri: Keten ipliğinden imal edilmiştir. Pamuklu kumaşlara nazaran daha dayanıklı ve kullanışlıdır. Suyu iyi emer. Yıkamada ise kiri çabuk bırakır.
• Keten Pamuk Karışımı Örtüler: Pamuk ve keten iplik karışımından hazırlanırlar. Pamuklu örtülere nazaran daha dayanıklı ve kullanışlı, keten örtülerden ise daha ucuzdurlar.
• Terikoton Masa Örtüleri: Terilen ve pamuk ipliği karışımından imal edilmiştir. Pamuklu örtülerden daha dayanıklıdır.

• Terilen Masa Örtüleri: Suni elyaftan imal edilmiştir. Kaygan bir yüzeye sahip olup, sıcaktan etkilenir ve suyu emici özellikleri olmadığı için kullanışlı değildir.

DESENLERİNE GÖRE:

• Düz Örtüler: Değişik renklerde düz kumaşlardan yapılmıştır. Herhangi bir şekil veya desene haiz değildir.
• Puanlı Örtüler: Tek renk kumaş üzerine yuvarlak puanlar dokuma tekniği ile işlenmiştir.
• Damalı Örtüler: Tek renk kumaş üzerine kareler dokuma tekniği ile işlenmiştir.
• Ekoseli Örtüler: Karışık renkli olarak, kareler oluşturacak şekilde dokunmuş kumaşlardır.
• Jakarlı: Tek renk üzerine dokuma tekniği ile çiçek, yaprak vb. motifler işlenmiş örtülerdir.
• Özel Dokuma Örtüler: Tek renkli olarak kullanılacak işletmenin amblemleri örtünün dokunması esnasında özel olarak işlenmiş örtülerdir.

RENKLERİNE GÖRE:

Masa örtülerinin temel rengi beyazdır. Resmi yemeklerde önemli davetlilerin olduğu yemeklerde ve kahvaltı masalarında beyaz masa örtüsü kullanılır.

Gece kulüplerinde, gazinolarda ve barlarda beyaz dışında değişik renklerde masa örtüleri kullanılır. Lüks restoranlarda da beyaz örtünün dışında salonun dekorunda kullanılan sandalye döşemesi ile uygun renkte müşterinin gözünü yormayacak renkte masa örtüleri kullanılır.

Koyu renkli masa örtüleri ve çok değişik renklerdeki örtüler yemek salonları için uygun değildir.

MASA ÖRTÜLERİNİN BOYUTLARI:

Masa örtülerinin boyutları, kullanılacak masaların boyutlarına göre belirlenir. İdeal masa örtüsü, masa kenarından 30 cm. aşağı sarkmalıdır. Bu mesafe sandalyenin oturulacak kısmı ile masanın üst kısmı arasındaki mesafeye eşittir. Buna göre örtü boyu masa boyundan 60 cm. daha uzun olmalıdır.

MASA ŞEKİL VE BOYUTLARINA GÖRE ÖRTÜ BOYUTLARI:

Kare masa (80 X 80) cm. için örtü boyu: 140 X 140 cm.

Kare masa (90 X 90) cm. için örtü boyu: 150 X 150 cm.

Dikdörtgen masa (80 X125) cm. için örtü boyu: 140X185 cm.

Yuvarlak masa (80 cm. çaplı) için örtü boyu: 140 cm. çaplı

Yuvarlak masa (90 cm. çaplı) için örtü boyu: 150 cm. çaplı

Ziyafet masaları örtü boyu : 180 X 300 cm., 180 X 600 cm.

Bunların dışında değerli ağaç, papirüs, bez gibi maddelerden yapılan ağaç masalarda kullanılan Amerikan Set ya da Amerikan peçete denilen standart ölçülere sahip olmayan örtüler kullanılır. Genellikle 30 X 40 cm. 25 X 28 cm. boyutludur.

MASA ÖRTÜLERİNİN KULLANIMI:

Salonun hazırlanması veya servis sırasında masa örtülerinin kolaylıkla masaya açılması ve toplanması için bütün örtülerin çamaşırhanede aynı şekilde katlanması gerekir. Buna ütü katlaması adı verilir.

Ütülenen masa örtüsü uzunlamasına önce ikiye, sonra aynı şekilde dörde katlanır. Bu defa yalın kat kenarlar dışarıda kalacak şekilde aksi yönde ikiye ve sonra dörde katlanır.

Masa örtüleri raflara veya servis masalarının gözünde sırt kısmı dışa dönük olarak istiflenir. Eğer değişik boyutlarda ise küçükler üste gelir.

SERVİS ÖNCESİ ÖRTÜ AÇILMASI:

Salon boş iken yapılır. Misafirler tarafından kirli örtü veya boş masaların görülmesi diye bir sorun yoktur.

Örtüsüz masalara uygun büyüklükteki masa örtüleri dağıtılır ve sırası ile şu işlemler yapılır :

• Cephemiz restoranın giriş kapısına dönük olarak örtünün açılacağı masanın başına geçilir.
• Örtü, uzunlamasına katlanmış şekilde masa üzerine açılır. Sağa ve sola sarkan kısımların eşitliği sağlanır. Örtünün yalın kat kenarları altta ve örtüyü açacak kişinin yönünde olmalıdır.
• Kollar yana açılarak örtünün alttan ikinci yalın kat kenarı, işaret ve başparmaklar arasına alınır. Üstteki kat ise üstten orta parmakla bastırılarak tutulur.
• Örtü yukarı kaldırılarak serbest kalan masanın önüne sarkıtılır.
• Her iki elin orta parmakları serbest bırakılır, örtünün diğer kenarını örtüyü açan kişi kendine doğru çeker.
• Elde kalan kenar serbest bırakılır. Parmak uçları ile düzeltilerek örtü açma işi tamamlanır. Örtüyü elle sıvazlayarak düzeltmeye azami önem verilmelidir. Fazla sarkmış kısımlar hafifçe silkelenerek havalandırılır ve düzeltilir.

SERVİS SIRASINDA KİRLİ ÖRTÜNÜN DEĞİŞTİRİLMESİ:

Zaman, zaman salonda misafirler bulunurken kirli örtüyü değiştirmek ihtiyacı doğabilir. Burada kirli örtüyü kaldırırken temizi örtmeli, masanın çıplak yüzeyi kaplı kısmının misafirler tarafından görülmesi engellenmelidir.

• Temiz örtü, üzeri boşaltılmış (çok kirli değilse) masa üzerine dörde katlı olarak konur.
• Kirli örtünün karşı taraftan sarkan kısmı toplanarak masa üzerine kıvrılır.
• Temiz örtü, servis öncesi örtü açılmasında anlatıldığı gibi tutularak serbest kenar karşıdan aşağı sarkıtılırken, kirli örtü de iki taraftan tutulur.
• Her iki örtü yukarı kaldırılırken temiz olanın orta katıda serbest bırakılır.
• Temiz örtü bırakılıp, kirlisi sol kola asılır. Gerekiyorsa temiz örtü parmak uçları ile düzeltilir.
• Kirli örtü katlanarak servis masasındaki yerine veya kirli örtülerin toplandığı bir göze konur.

UZUN MASA ÖRTÜLERİNİN AÇILMASI:

Uzun masaların kullanılacağı ziyafetler, balo, konferans, vs. gibi kalabalık misafir topluluklarının katılacağı toplantılarda uzun masa örtüleri kullanılır. Bunların boyu uzun olduğu için bir kişi tarafından masaya açılamaz.

İki kişi örtüyü dörde katlı olarak masanın üzerine koyarlar. Tek katlı kenarlar altta kalır. Masa uçlarına karşılıklı geçerler. Örtüyü havaya kaldırarak açtıktan sonra masa üzerine koyarlar. Ortadaki yüksek çizginin masayı ortalamasına dikkat edilir. Birbirine ilaveli uzun masalara serilen örtülerin birbiri üzerine 10 cm. den fazla binmemesi, çizgilerin aynı doğrultuda olması gerekir.

MASA ÖRTÜLERİNİN TOPLANMASI:

Masalara serili temiz örtüler eğer kullanılmadıysa, tekrar kullanım için düzgün bir şekilde toplanır. Bu, işletmenin tasarrufu için de çok önemlidir. Masa örtülerinin kullanılmasında en önemli husus, ütü çizgilerinin aynı şekilde toplanmasıdır.

• Örtü masaya ne taraftan açılmışsa o tarafa geçilir. Örtüdeki çukur çizgi örtünün masaya ne taraftan açıldığını gösterir.
• Bir elle örtünün ortasındaki yüksek çizgiden tutulur. Diğer elle mümkün olduğu kadar öbür kenara yakın bir yerinden aynı şekilde tutularak örtü yukarı kaldırılıp hafifçe silkelenir.
• Serbest kalan yalın kat kenarlar, ileri doğru atılarak örtü masaya bırakılır. İkiye katlanan örtünün ortada sağ-sol yönünde ikinci bir kabarık çizgi vardır. Aynı işlem bir sefer daha tekrarlanır.

• Örtü uzunlamasına dörde katlanmıştır. Tam ortadaki ileri doğru olan çizgiden tutularak havaya kaldırılır ve örtünün serbest uçları ileriye atılır. Bunun için sol el ileriden sağ el geriden tutulmalıdır.
• Bu işlem bir sefer daha tekrarlanır ve işlem bitirilir.

MOLTONUN FAYDALARI:

• Masanın kusurlarını gizler.
• Örtünün kaymasını engeller.
• Gürültüsüz bir servis sağlar.
• Masaya dökülen sıvıyı emerek dağılmasını önler.
• Masalar yan yana konulduğunda, yükseklik farklarını bir ölçüde giderir.

MASA ÖRTÜSÜ KAPAKLARI:

Masa örtülerinin kirlenmelerinin önlemek ve servis sırasında kirlenen masa örtülerinin değiştirmeden servis sonuna kadar kullanabilmek için yapılmış masa boyutundaki örtülerdir. Kenarlardan sarkmaz. (Örnek: Masa 80 X 80 cm. boyutlarında ise kullanılacak kapağın boyutları da 80 X 80 cm. olmalıdır.) Kapaklar genellikle kare şeklindedir. Dikdörtgen masalarda çift kapak kullanılır. Masa örtülerinden daha koyu renklidir. Renkler işletmenin sınıfına ve zevkine göre değişir. Kapaklar dörde katlanarak toplanır ve istif edilir.

Masa üzerine kapak açılması iki şekilde olur ; Beyaz örtü üzerine beyaz kapak, masa kenarları ile çakışacak şekilde açılır. Renkli kapaklar ise çaprazlama açılır.

MASA ÖRTÜLERİNİN TEMİZLİK VE BAKIMI:

Masa örtüleri işletmeye oldukça pahalıya mal olurlar. Beyaz ve açık renk olmaları bunların çok çabuk kirlenme ve lekelenmelerine yol açar. Masa örtüleri kirlendiği zaman çamaşırhaneye verilerek, yerine yenileri alınır. Kaybolmayı önlemek amacı ile yemek salonlarına verilen masa örtüleri sayılarak teslim edilir ve sayılarak teslim alınır. Sayım işlemleri, kullanılan örtülerin cinslerine göre tutulan form veya defterlere işlenir. İade edilen kirli kadar temiz örtü alınabilir.

Kaynak:

Turizm Bakanlığı Ders Kitapları

Ders Notlarım