TURİZM VE OTELCİLİK PORTALI

Temizlik ve Dezenfeksiyon Kavramları

Herhangi bir yüzeyde bulunması istenmeyen kalıntılar kir olarak tanımlanır. Kir, organik veya inorganik nitelikte olabilir. Kir çeşitleri aşağıdaki şekilde sınıflandırılabilir;

• Serbest kir: toz, toprak, kâğıt
• Suda çözünen kir: şeker, tuz
• Suda çözünmeyen kir: yağ, protein, kireç
• Mikrobiyal kir: bakteri, virüs, maya, küf

Temizlik: Gıda ile temas eden alet ekipman ve çeşitli yüzeydeki kir ile gıda artıklarının uzaklaştırılması, bunların mikroorganizmalar için çoğalma ortamı şekline dönüşmesinin önlenmesidir.

Dezenfeksiyon; Temizlik aşamasından sonra ortamdaki ürüne kontaminasyon

(bulaşma) kaynağıolabilecek mikroorganizmaların tümünün öldürülmesi ya da zararlıetkeni

Yapmayacak en düşük düzeye indirilmesidir.

Gıda işletmelerinde temizleme işleminden sonra dezenfeksiyon uygulanmıyorsa,Yapılan temizlikten istenilen fayda sağlanamaz. Çünkü temizleme işlemi sırasında serbest Hale geçen mikroorganizmalar daha geniş yüzeye yayılarak üremelerini yeni ortamda da sürdürebilmektedir. Bu yayılmayı önlemek dezenfeksiyon işlemi ile mümkün olmaktadır. Bu Nedenle işletmede yapılacak temizliği mutlaka uygun bir dezenfeksiyon işlemi izlemelidir.

YÜZEY BAKTERİSAYISI

Kirli yüzey 10,000,000 adet/cm²

Temizlenmiş yüzey 10,000 adet/cm²

Dezenfekte edilmiş yüzey 10 adet/cm²

 Temizlikte Kullanılacak Su ve Özellikleri

Su, tek başına bir temizlik maddesi olduğu gibi ayrıca deterjanların çözündürüldüğü bir ortamdır. Bu öneminden dolayı temizlikte kullanılacak su içilebilecek nitelikte olmalıdır.

Saf su saydam, kokusuz, tatsız ve renksiz bir sıvıdır. Suyun içinde bulunan kalsiyum, magnezyum iyonlarının karbonat, bikarbonat, sülfat, klorür iyonları ile birleşerek oluşturdukları madensel tuzlar suyun sertliğini verir. Su içinde çözünmüş olarak bulunan Bikarbonatlar geçici sertliği, Ca ve Mg tuzları ise kalıcı sertliği oluşturur. İkisinin toplamına ise toplam sertlik denmektedir. Suyun sertliğinin yüksek olması temizlik maddesinin performansını düşürerek daha fazla kimyasal harcanmasına sebep olur. Ayrıca temizlenen yüzeyin görünümünün bozulmasına, ömrünün kısalmasına, işlevinin ortadan kalkmasına veya azalmasına yol açar. Suyun sertliği yüksek ise giderilmeye çalışılmalıdır. Suyun mikrobiyolojik standartlara uygunluğu (zararlı mikroorganizma taşımaması) Standart  yöntemlerin uygulandığı güvenilir bir laboratuarda ayda en az bir kere kontrol Ettirilmelidir. İşletmede kullanılan suyun klorlanması çeşitli mikroorganizmalarla  Mücadelede etkili bir yöntemdir. Suyun kalitesi yanında sıcaklığıda önemli olup işletmede kirliliği oluşturan madde tipine bağlı olarak ayarlanmalıdır. Örneğin; hayvansal yağ kalıntılarının giderilmesinde su C, dezenfeksiyon için ise 82°C?nin üzerinde olmalıdır. Ancak 65°C?nin°sıcaklığıen az 70 üzerindeki sıcaklıklarda proteinli gıdalarda koagülasyon nedeniyle çeşitli yüzeylerde çözünmesi güç kirler oluşabilmektedir. Çoğunlukla 43?54°C?ler arasındaki su sıcaklığıgıda işletmelerinde genel temizlik için yeterli olmaktadır.

 Gıda Endüstrisinde Kullanılan Deterjanların Sahip Olması Gereken Nitelikler

Suyun tek başına kirleri temizleyici gücü sınırlıdır. Çünkü su, kirin yağ tabakası Üzerinde ufak damlacıklar halinde toplanarak kirle tam temas etmez. Kirle suyun süspansiyon veya emülsiyon şeklinde birleşmesi için suya temizlik maddeleri katılır. Deterjan ismi verilen bu temizlik maddeleri doğal veya yapay nitelikte toz, tablet, ince tabaka veya sıvı halde olabilir.

 Toz deterjan

Deterjanlar yüksek yüzey aktivitesine sahiptir.

Deterjan Molekülleri Elektrik yükü Sudan nefret eden uç Suyu seven uç Su seven uç su

Moleküllerini tutar

Deterjan, su molekülleri arasındaki bağı parçalayarak yüzey gerilimini azaltır. Yani su Molekülünün oval yapısı bozularak suyun yüzeyi genişler ve kir yüzeyi üzerine yayılarak Islatır. Kirle teması artan su-deterjan karışımı protein ve karbonhidratları parçalayarak Karışıma geçmesini sağlar. Böylece gıda işyerlerinde yüzeylerde bulunan kir, su- deterjan Karışımına geçerek ortamdan uzaklaştırılır. Temizleme işlemi sırasında deterjanın Yoğunluğunu yani gücünü sık sık kontrol etmek gerekir. Deterjanın yoğun olması temizleme işlemini artırmaz, aksine fazla köpürerek ters etki yapabilir ve yalnızca işlemin pahalı olmasına sebep olur. Etki, ısı yükseldikçe artar. Deterjan solüsyonu, ne kirdeki yağın katılaşmasına yol açacak kadar soğuk, ne de proteinin yüzeye yapışmasına neden olacak kadar sıcak olmalı, ortalama 50?60°C de kullanılmalıdır. Temizleme maddesinin çeşit ve kalitesi temizlik işleminin etkinliği açısından çok önemlidir. Zira tüm olumlu nitelikleri taşıyan tek bir kimyasal madde yoktur. Gıda endüstrisinde kullanılacak temizlik maddeleri şu niteliklere sahip olmalıdır:

• Suda kolay çözünmeli ve suyun kalitesini artırmalıdır (kalsiyum ve magnezyumu

Çökeltmeli).

• Çalışılan sıcaklık derecelerinde çözünebilmelidir.
• Yüzeylerdeki organik öğeleri yerlerinden sökebilmelidir.
• Temizlenecek yüzeyi tamamen sarmalı, yayılmalıve derinlere sızmalıdır.
• Yüksek ıslatma etkisi olmalıdır.
• Kalıntıları parçalamalı ve birleşmeleri önlemelidir.
• Kalsiyum tuzlarının kalıntılarınıeritebilmelidir.
• Yüzeyleri tahrip etmemeli ve korozyona neden olmamalıdır.
• Çalkalanabilme ve durulanabilmelidir.
• Bakterisit etkisi yüksek olmalıdır.
• Orta düzeyde köpürmelidir.
• Dayanıklıolmalıve etkisini çabuk kaybetmemelidir.
• Kolay uygulanabilir olmalıdır.
• Ekonomik olmalıdır.
• Toksik olmamalıdır.

Gıda Endüstrisinde Kullanılan Deterjanlar ve Kullanım Amacı

Genel olarak deterjanlar 4 gruba ayrılır:

•  Alkali çözeltiler
•  Asitli çözeltiler
•  Yüzey aktif maddeleri
•  Çöküntüyü engelleyici maddeler (Sequestrant)

 Alkali Çözeltiler

Bu grup deterjanlar yağ ve protein gibi organik kalıntılara etkilidir. Mineral kalıntılar Üzerine etkileri yok denecek kadar azdır. Yaklaşık 75°C?de kullanılır. Oldukça ucuz olup Yüksek bakterisit özelliktedir. Kuvvetli korozif (aşındırıcı) etkisi ve sudaki sertlik veren tuzları çökeltmesi istenmeyen özellikleridir.

 

Asitli Çözeltiler

Isıl işleminin uygulandığı işletmelerde, alkalilerle temizlik tek başına yeterli olmaz.Bu nedenle alkali temizlikten önce ve sonra asit temizleme bileşikleri kullanılır. Asitli deterjanlar ise kireç ve diğer mineral taşlarını temizler. Ancak yağ ve proteinlere etki etmez. Materyallerin kabuk tutmuş yüzeylerini çıkarmak ve karbonat ile mineral kalıntılarını

Çözündürmek amacıyla kullanılır. Su yumuşatıcıdır ve kolay durulanır. Asitli deterjanların Kullanıldığı yeri eritme, çürütme ve bozma özelliği olduğundan günlük temizlik işlemleri için uygun değildir. Haftada bir kez %0,5?1,5 oranında kullanılmalıdır.

Yüzey Aktif Maddeler

Bunlar yüzeyleri ıslatıcı etkiye sahiptir. Islak yüzeyin yüzey gerilimini düşürerek Temizlik çözeltisinin derinlere işlemesini kolaylaştırır. Yağları kolayca suda eritme Özellikleri vardır. Bu tip deterjanlar yalnız kullanılabileceği gibi alkali veya asitli deterjanlarla karıştırılarak da kullanılabilir.

Çöküntüyü Engelleyici Maddeler (Sequestrant)

Bunlar Ca++ ve Mg++ gibi sularda sertliğe yol açan öğeleri bağlayarak tuz Oluşturmasını ve buna bağlı olarak da çökelti yapmalarını önler. İnorganik ve organik tipleri Bulunmaktadır.

Gıda Endüstrisinde Kullanılan Dezenfektanların Sahip Olması Gereken Nitelikler

Dezenfeksiyon işleminde kullanılan kimyasal maddelere dezenfektan denir. Dezenfektanlar sterilizasyon etkisi yapmaz. Çünkü bir grup sporlu bakteriler ve dirençli bazı vejetatif hücreler dezenfektanlara karşıdayanıklıdır. Bu uygulama ile mikroorganizma yükünün sağlık riski oluşturmayacak düzeye indirilmesi esastır.

Hücre duvarını yıkımlar Gıda alımını bloke eder.

DNA?yı yıkımlar

Dezenfektanların çalışma esası

Dezenfeksiyon işleminden önce mutlaka temizlik uygulaması yapılmalıdır. Çünkü organik karakterli kir ve diğer artıklar dezenfektanların etkinliğini düşürebilir. Dezenfektanların mikroorganizmalar üzerinde öldürücü veya üreme ve gelişmelerini durdurucu etkileri vardır. Etkinlikleri bakteriler için geçerliyse, bakteriosidal özellik olarak ifade edilmektedir.

Dezenfektanların sahip olması gereken nitelikler şunlardır:

• Etki spektrumları(alanları) geniş olmalıdır (bakteri, küf ve mayaları hızla öldürebilmelidir).
• Organik karakterli yabancı madde artıklarının varlığında veya sert su kullanımına bağlı mineral tuzların birikiminde bile etkinliğini sürdürebilmelidir.
• Korozif olmamalı ve işletmedeki boyalı yüzeyleri olumsuz etkilememelidir.
• Kötü kokulu olmamalı, tercihen kokusuz olmalıdır.
•  Toksik (zehirli) veya tahriş edici karakterde olmamalıdır.
•  Suda eriyebilirliği yüksek olmalı, kolay uygulanabilmeli ve kolay  Uzaklaştırılabilmelidir.
•  Çeşitli pH aralıklarında etkili olabilmelidir.
•  Konsantre halde uzun süre depolanabilir karakterde olmalıdır.
•  Fiyat açısından uygun ve kullanımı ekonomik olmalıdır.

Gıda Endüstrisinde Kullanılan Dezenfektanlar ve Kullanım Amaçları

Gıda endüstrisinde yaygın olarak kullanılan dezenfektanlar şunlardır;

•  Klorlu bileşikler
•  Dörtlü amonyum bileşikler
•  İyodoforlar
•  Amfoter bileşikler
•  Fenolik bileşikler
•  Deterjan-sanitizerler

 Klorlu Bileşikler

Klorlu bileşikler geniş etkili ve oldukça güçlü dezenfektanlardır. Hem gram pozitif hem de gram negatifler üzerine etkilidir. Ayrıca bazı bakterilerin sporları üzerinde de Etkilidir. Klorlu bileşiklerin çoğu hem ucuz hem de sert sularda kullanılabilir niteliktedir. Bu gibi maddelerin olumsuz tarafları, metaller için aşındırıcı olmaları, plastikler ile

Reaksiyona girmeleri ve en önemlisi organik maddeler ile geniş ölçüde bileşikler oluşturarak kendi etkilerini azaltmaları veya yok etmeleridir. Buna ilaveten uzun süre bekletmelerde hipokloritler değişime uğrayarak etkilerini kaybeder.

 Dörtlü Amonyum Bileşikler

Bunlar quartlar olarak da adlandırılır. Çoğunlukla zemin, duvar, döşeme ve donanımların temizliğinde kullanılır. İyi nüfuz edici özelliklerinden dolayı gözenekli yüzeylerin dezenfeksiyonunda tercih edilir. Bakteri sporlarını öldürmez, fakat gelişmelerini Durdurur. Gram pozitiflere karşı oldukça etkin olmakla birlikte gram negatiflere karşı daha az etkilidirler. Yüzey aktif maddelerdir. pH=7?nin üzerinde daha etkilidir. Yüksek ısıda kullanılabilir. Ancak etki spektrumları dardır. Gıda işleme ve taşıma ekipmanlarını bir ağ gibi sardığından dezenfeksiyondan sonra dezenfekte edilen yerlerin suyla iyice yıkanmaları Gerekmektedir. Solüsyonları günlük hazırlanmalıdır.

İyodoforlar

Bunlar temizlik ve dezenfeksiyon işlemlerini aynı anda yapabilen deterjan etkili yüzey dezenfektanlardır. Virüslere karşıda etkilidir. Suda çok iyi çözünür, buhar basınçları Düşüktür. Bakterisit etkisi olan iyodoforlar korozyon yapmazlar, alet ve gereçler üzerinde Tortu bırakmaz. Kolay kullanımlı ve orta derecede pahalıdır. Hafif koku verir. 40oC?deki bir sıcaklıkta kullanır. Daha yüksek ısılarda uçucudur. Plastik maddeler tarafından absorbe edilerek renk açılmalarına neden oldukları için böyle materyallerde kullanılmaz.

 Amfoter Bileşikler

Geniş öldürme spektrumuna sahiptir. Bakterisit ve fungusit (mantar öldürücü) etkisi, hücre proteinlerini koagüle (parçalama) edebilmesindendir. Protein, yağ ve fizyolojik sıvılardan etkilenmez. Metalde korozyon yapmaz, deriye zarar vermez ve hafif koku bırakır. En etkili oldukları pH=7,5′tur.Genellikle diğer dezenfektanlara göre daha pahalıdır ve çok güçlü değillerdir. Organik maddelerden ve suyun sertliğinden etkilenmez. Seyreltilerinde dahi oldukça dayanıklıdır.

Fenolik bileşikler

Genel amaçlı güçlü dezenfektan maddelerdir. Ancak koku geçişine neden olduklarından ve leke bıraktıklarından gıda endüstrisinde kullanılmazlar. Plastik ve lastiklerle inaktive olur. Deri dezenfeksiyonunda daha çok kullanılır. Fenolik karakterli maddeler dezenfektan özellikte olmakla beraber, %7 gibi yüksek konsantrasyonlarda suda çözülebilmesi, sporlar üzerine etkili olmaması, korozif ve tahriş edici etkileri gıda endüstrisi için diğer olumsuz özelliklerindendir.

Deterjan-Sanitizerler

Sanitizerler, yüzeylerde sağlık koşullarını sağlayan dezenfektan özellikte maddelerdir. Deterjan-sanitizerler ayrı ayrı dezenfektan ve deterjandan oluşurlar. Böylece tek bir işlem ile hem temizlik hem de dezenfeksiyon işlemi yapılabilir. Bu tür formülasyonların yapımında karışım hem temizleyici hem de geniş bakterisi dal etkinlik kalıntıları içermesi istenir. Ancak bu tür karışımlar oldukça pahalı olmakta ve tek tek etkileri daha fazla iken birlikte kullanımı sonucunda bu ajanların etkileri azalabilmektedir.

TemizlikMaddelerinin Depolanması

Temizlik maddelerini seçmek ve kullanmak kadar uygun koşullarda saklamak da önemlidir. Deterjan ve dezenfektanlarıdepolarken şu hususlara dikkat edilmelidir:

•  Bütün temizleme ve dezenfeksiyon malzemeleri belirlenmiş, güvenli depolara konulmalıdır.
•  Depolamada stok/kontrol sistemi olmalıdır. Kayıt olmadan depodan deterjan ve dezenfektan çıkışıyapılmamalıdır.
•  Bu depo belirlenmişbir kişinin sorumluluğu altında olmalıdır.
•  Temizleme maddelerinin yığın depolanmasında, bu maddelerin karakteristik özelliklerinden kaynaklanabilecek kazalar belirtilmelidir.
• Reaktif, bazik ve asidik maddeler ayrılmalıdır. Bütün bu maddeler güvenli alanlarda depolanmalıdır.

• Otomatik su tesisatlarının (pulverizatör) altında depolandığında kapların kapakları su geçirmez olmalıdır.
• Alkalin maddelerin kaplarısu geçirmez şekilde mühürlenerek atmosfer neminden korumalıdır.
• Temizlik maddeleri mümkün olduğunca kendi ambalajlarında saklanmalı,ambalajların kapağıaçık bırakılmamalıdır.
• Gıda üretim alanından uzak tutulmalıdır.
• Depolama alanısık sık havalandırılmalıdır.

 

 İstenilen Konsantrasyonda Deterjan ve Dezenfektan Solüsyonları Hazırlama

Deterjan ve dezenfektan solüsyonları işletme temizlik programı, verilen iş emri ve Tedarikçi firmanın önerileri doğrultusunda hazırlanır. Konsantrasyonun yoğun olması, kir Üzerindeki etkiyi artırmakla birlikte alet ve ekipmanın korozyonuna neden olur.Konsantrasyon (derişim), çözeltinin birim hacminde bulunan madde miktarıdır.Deterjan ve dezenfektan solüsyonları, % çözelti ve ppm çözelti esaslarına göre hazırlanır.

% çözelti; 100 ml çözücü içerisinde eriyen maddenin gram veya ml olarak miktarını Gösterir. Çözünen madde eğer katı ise ve gram olarak tartılarak çözelti hazırlanmışsa bu Çözeltiler % g (g/ml) olarak çözünen madde sıvı ise % ml (ml/ml) olarak ifade edilir.Örneğin % 4?lük Sodyum hidroksit (NaOH) çözeltisi hazırlamak istersek 4 g NaOH bir

Hassas terazide tartılır ve 100 ml suda eritilir. Bu şekilde istenilen %4 lük çözelti hazırlanmış olur.

Ppm çözelti; çok seyreltik karışımların konsantrasyonları için kullanılan bir kütlesel konsantrasyon birimidir. Milyonda bir kısım demektir. 1 ppm, 1kg karışım içinde bulunan 1 mg maddenin konsantrasyonudur.

1 ppm lik bir NaOH çözeltisi demek 1 milyon kısım çözeltide 1 kısım NaOH var demektir. (1 kilogramda l milyon miligram olduğundan) 1 kg NaOH çözeltisinde sadece 1 mg NaOH vardır, gerisi sudur. Örneğin, 35 ppm lik bir NaOH çözeltisi, 35 mg NaOH 1000000 – 35 = 999965 mg veya yaklaşık 999.5 ml su ile karıştırılarak hazırlanır. Deterjan/dezenfektan solüsyonunun konsantrasyon miktarınıtemizlik esnasında kontrol etmek gerekir.

Temizlik Malzemelerinin Seçimi

Temizliğin gerçekleştirilmesi için bazı malzemelere gereksinim duyulur. Fırçalar, Süpürgeler, süngerler, mekanik ovucular, çeşitli temizlik bezleri, moplar, çekçek, düşük ve yüksek basınçlı sıcak, soğuk püskürtme birimleri elle yapılan temizliği kolaylaştıran araç ve Gereçlerdir. Bu malzemeler temizlenecek yüzeye göre seçilmelidir. Günümüzde gıda işletmelerinde temizlik malzemelerinin seçiminde renk kodlaması yoluna gidilmektedir. Farklı bölüm ve üretim alanlarının temizliğinde işletmenin belirlediği renk koduna uygun malzemeler kullanılması temizlik ve dezenfeksiyonun kontrol edilebilmesini kolaylaştırır. Bu sistemde işletmedeki tüm yüzeyler farklı renkte malzemeler kullanılarak temizlenir. Temizlikte kullanılacak her malzeme temel 5 renkte olabilir. Örneğin; üretim alanının zemininde kırmızı, depo zemininde sarı, gıda ile doğrudan temas eden üretim ekipmanlarının temizliğinde mavi renkli malzemeler kullanılabilir. Böylece hangi renkteki malzemenin nerede kullanılacağını bilen temizlik görevlisi daha dikkatli olarak hata riskini ortadan kaldıracak, hem sorumlu kişinin işi kontrol etmesi kolaylaşacak hem de mikroorganizmaların temizlik malzemeleri ile farklı yüzeylere taşınması önlenecektir.

• Kullanım konsantrasyonu: Dezenfektan konsantrasyonunun artması mikroorganizmaların yıkım oranını arttırır.
• Uygulama süre ve sıcaklığı: Bazı dezenfektanların yüksek sıcaklıkta etkinlikleri Azalabilmektedir. Örneğin iyotlu dezenfektanlar 45?50°C?den yüksek ısıda iyodun Hızla süblime (katı halden gaz haline geçmek) olmasından dolayı daha az etkilidir. Ancak diğer dezenfektanlar için artan ısı; yüzey gerilimini azaltma, pH?ı yükseltme, Viskoziteyi düşürme, yağları çözme gibi etkinliklere yol açacağından dezenfektanın Daha aktif etki etmesini sağlayacaktır.
• Saklama ortamlarının ışık durumu: Fazla ışık alan ortamlar dezenfektanların etkinliğini azaltmaktadır.
• Ekipmanların temizlik durumu: Organik madde kalıntıları, başta klorlu dezenfektanlar olmak üzere pek çok dezenfektanın etkinliğini düşürmektedir.
• Suyun sertliği: Suyun sertliğinin yüksek olması da dezenfektanları olumsuz etkiler.
• Bakteriyel direnç: Yüksek ısıya dayanıklı sporlu bakteriler üzerinde de etkili olmalıdır.
• Ortam asitliği: Alkali deterjanların etkinliğini azaltır.

Fırçaların rengi kolayca fark edilebilir, sentetik, devamlı kullanımda kolay Kırılmayan ve yerinden kolay çıkmayan kıllardan oluşmalıdır. Sert elyaf fırçalar ağır kirleri, Daha az sert olan fırçalar metal donanım ve duvarlar gibi orta derecede kirli alanları, ince Elyaflılar ise hafif fırçalama gerektiren kirleri temizlemek için uygundur. Suyu absorbe eden Materyalden yapılmış fırçalar kullanılmamalıdır. Fırçalar iş bitiminde yıkanmalı ve Saplarından asılarak kurutulmalıdır. Uzun saplı olanlar yer temizliğinde kullanılır.

Kazıyıcılar, küçük operasyonlarda yapışkan, kuvvetli kalıntıların uzaklaştırılmasında gereklidir.

Mekanik ovucular, sadece fırçalama yeterli olmadığında kullanılmalıdır. Ovucu materyaller güç kullanıldığında kiri etkili şekilde uzaklaştırabilmesine rağmen gıda ile direkt ilişkisi olan yüzeylerde kullanılmamalıdır. Ovucuların küçük parçaları, ekipmanın yapı materyali içine girerek nokta korozyonuna ( özellikle paslanmaz çelikte) neden olur.

Süngerler, gözenekli, su emme özelliği olan esnek araçlardır. Islak zeminlerin Temizliğinde kullanılır. Kullanım sonrası yıkanmalı ve kuru bırakılmalıdır.

Moplar, pamuklu kalın lifleri olan püsküllü paspaslardır. Zemindeki kuru ve gevşek kirlerin alınmasında, köşe ve girintili yüzeylerin temizliğinde ıslak veya nemli olarak kullanılır. Düz veya yassı moplar toz almada, tavan ve duvar temizliğinde kullanılır. Moplar ıslak bırakılmamalı, temizlik sonrası yıkanıp kurutulmalıdır.

Temizlik bezleri, çok çeşitli kumaş ve malzemelerden yapılmaktadır. Son zamanlarda Atılabilir, çok amaçlı kullanımı olan rulo kâğıt temizlik bezleri, temizliği kolay mikro fiber,Mikro elyaf temizlik bezleri kullanılmaktadır. Temizlik bezleri, suyu emebilen, toz bırakmayan, kolay temizlenen malzemeden yapılmış olmalıdır. Kullanılan temizlik bezleri yıkandıktan sonra dezenfekte edilmeli ve kirlenmeyecek şekilde kurutulmalıdır. Genel

Amaçlar için veya ovma materyallerinin yerine silme bezleri kullanılmamalıdır, çünkü bunlar Küf ve bakteri yayar. Eğer bez kullanılması gerekiyorsa kullanımdan önce kaynatılmalı ve dezenfekte edilmelidir. Cam, ayna silmede özel üretilmiş bezler, güderi kullanılır. Anti-statik (elektriklenmeyi önleyici) özellikli bezler toz almayı kolaylaştırmaktadır.

Çift kovalıpres, günlük temizliklerde ıslak veya nemli paspaslama işi için kullanılır.

Çift kova ve döner baskı sistemi ile kirli suyun bir kovada toplanmasını ve diğer taraftaki Suyun temiz kalması sağlanır.

Çekpas, beton, mozaik, mermer, seramik yerlerin temizliğinde fazla suların çekilerek Yüzeyin kurumasını kolaylaştıran araçlardır. Kullanıldıktan sonra yıkanmalı, lastikleri yıpranmış ise değiştirilmelidir.

Temizlik kovalarlında plastik olanlar, temizlik ve kullanımı kolay olduğu için tercih edilir. Kullandıktan sonra sıcak dezenfektanlı su ile yıkanmalıdır.

Faraş, süpürülen çöp ve tozları toplamakta kullanılır. Temizliği kolay olduğu için plastik olanlar tercih edilir. Kullanırken veya bulundukları yerde sıcakla teması önlenmeli ve Yıkanmış olarak bırakılmalıdır.

Su hortumları, temizlenecek tüm alanlara ulaşabilecek yeterli uzunlukta olmalıdır. Etkili ve hızlı temizlik için dizayn edilmiş farklı hortum başlıkları kullanılmalıdır. Temizlikten sonra hortumlar temizlenip sanitize edilerek gıda üretim alanlarından uzaklaştırılmalıdır.

Yüksek basınçlı su pompaları, fabrikanın gereksinimleri ve büyüklüğüne bağlı olarak portatif veya sabit olabilir. Sıkıştırılmış hava hortumlarının pislikleri uçurmasından kaçınılmalıdır. Vakum sistemleri tercih edilmelidir.

 

KAYNAKÇA

• AYTAÇ S.Aykut, Gıda Hijyen Denetim Kursu (HACCP) Ders Notları, Ankara,,2003.
• BOSTAN Kamil, Gıda Satış Yerlerinde Çalışanların El Kitabı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İstanbul, 2002.
• CEMEROĞLU Bekir, Jale ACAR, Meyve ve Sebze İşleme Teknolojisi, Sanem Matbaacılık, Ankara, 1986.
• Gıda ve Gıda ile Temas Eden Madde ve Malzemeleri Üreten İşyerlerinin Çalışma İzni ve Gıda Sicili ve Üretim İzni İşlemleri ile Sorumlu Yönetici İstihdamı Hakkında Yönetmelik, Resmi Gazete, 25566, 27 Ağustos 2004.
• KAYAARDI Sema, Gıda Hijyeni ve Sanitasyonu, Sidas yayıncılık, Manisa, 2004.
• Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü, METGE, Sanitasyon, Ankara, 1997.
• MEGEP, Yiyecek İçecek Hizmetleri Alanı Sanitasyon, Ankara, 2005.
• METİN Mustafa, Gül Figen Öztürk, Süt İşletmelerinde Sanitasyon (Temizlik ve

Dezenfeksiyon), Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir, 1995.

• SALDAMLI İlbilge, Engin SALDAMLI, Gıda Endüstrisi Makineleri,Savaş Yayınevi, Ankara, 2004.
• YÜCEL Ahmet, İşletme Hijyeni, Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Notları,Bursa, 1991.
• Bakırköy  Belediyesi, Gıda Hijyeni El Kitabı, İstanbul.
• DUPONT SONTARA Ürün Silme Kataloğu, İstanbul.
• METRO Cash &Carry Türkiye, Gıda İşletmeleri İçin Hijyen Rehberi, İstanbul.
• STOK LTD, Stok CIP 10 CIP Ünitesi Kataloğu, Bursa .
• STOK LTD, Stok CIP 40 CIP Ünitesi Kataloğu, Bursa.
• Vikan, Hygiene  System  Kataloğu, Denmark.
• TAYAR Mustafa, Toplu Beslenmde Hijyen Eğitimi power  point sunusu, Bursa.
• http://homepage.uludag.edu.tr/~mtayar/index.htm
• www.kimyaevi.com
• www.ekoltemizlik.com
• www.armadorgroup.com
• www.mehmet-kiliç-usta.sitemynet.com
• www.saglik.gov.tr
• www.ödevsitesi.com
• www.ödevarsivi.com
• www.ziraatci.com
• www.promise.com
• www.sanimatic.com
• www.cıprocess.com
• Milli Eğitim Bakanlığı tarafından Geliştirilen MEGEP Ankara 2006 modüllerinden faydanılmıştır